wywiad z lek. med. Robertem Szylo, ordynatorem Oddziału Pediatrii
Otyłość to nie tylko dodatkowe kilogramy – to wiele czynników negatywnie wpływających na nasze zdrowie i naszą codzienność. Niepokojącym zjawiskiem jest też zwiększająca się liczba dzieci, u których zdiagnozowano otyłość. Z tej okazji lek. med. Robert Szylo, Ordynator Oddziału Pediatrycznego, odpowiedział na kilka pytań, przybliżając Państwu podstawowe informacje na temat otyłości oraz zagrożenia, jakie ze sobą niesie, szczególnie w przypadku dzieci, gdyż nadwaga i otyłość w młodym wieku bardzo często prowadzą do powikłań w dorosłości.
Czym jest otyłość?
lek. med. Robert Szylo: Otyłość jest przewlekłą chorobą ogólnoustrojową, chorobą metaboliczną spowodowaną zaburzeniem homeostazy energetycznej w organizmie (co w skrócie oznacza mniejszy wydatek energetyczny w stosunku do podaży energii), w wyniku czego dochodzi do odkładania się tkanki tłuszczowej w organizmie. Zgodnie z raportem Światowej Organizacji Zdrowia ponad 800 mln osób na świecie zmaga się z otyłością, a prawie 2 mld ludzi ma nadwagę. Oznacza to, że ok. 39% światowej populacji dorosłych ludzi waży za dużo, a 13% z nich jest otyła. Natomiast w naszym kraju aż 57% Polaków cierpi na otyłość lub nadwagę, z czego połowa to kobiety, co stawia nas w środku europejskiej listy. Jeszcze gorzej jest wśród polskich mężczyzn – prawie 70% dorosłych mężczyzn ma nadwagę, z czego 20% ma otyłość. Według WHO w Europie otyłość dotyka ok. 30% chłopców i 20% dziewczynek w wieku od 6-9 lat. W celu rozpoznania otyłości u dzieci posługujemy się wskaźnikiem BMI, który jest odnoszony do siatek centylowych w zależności od płci i wieku. O nadwadze mówimy, gdy wskaźnik BMI znajduje się między 90-97 centylem, natomiast o otyłości, gdy ten wskaźnik jest powyżej 97% – zawsze w odniesieniu do płci i wieku dziecka.
Otyłość wśród dzieci to narastający problem. Jaki wpływ ma na ich zdrowie i rozwój? Do czego otyłość może doprowadzić? Co przyczynia się do coraz częściej diagnozowanej otyłości u dzieci?
lek. med. R.Sz.: Najczęstszą przyczyną otyłości u dzieci są uwarunkowania środowiskowe: złe odżywianie, brak ruchu, niedobór snu i stres, natomiast rzadziej uwarunkowania genetyczne, hormonalne i leki. Częste twierdzenie opiekunów, że przyczyna otyłości u dziecka jest na pewno genetyczna, ponieważ dziadkowie byli otyli, rodzice też są otyli – jest mylne. Jeśli prześledzimy nawyki żywieniowe dziadków i rodziców oraz zachowania pro zdrowotne (np. aktywność fizyczna), najpewniej dowiemy się, że wszyscy popełniali ten sam błąd, który jest powielany przez pokolenia. Choroba otyłościowa w wieku dziecięcym może prowadzić do: cukrzycy typu II, insulinooporności, zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego, kamicy pęcherzyka żółciowego, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, choroby refluksowej przełyku, zaburzeń emocjonalnych (depresja, niska samoocena, zaburzenia odżywiania, izolacja społeczna), chorób kostno-stawowych. Światowa Organizacja Zdrowia zauważyła problem. W naszym kraju również obserwujemy narastanie liczby osób z otyłością i to szczególnie u dzieci i młodzieży. Jeżeli nie zostanie wdrożony program przeciwdziałania otyłości u dzieci i młodzieży, możemy mieć problem z tymi osobami w okresie dorosłym, możemy mieć dużo osób z przewlekłą wielochorobowością, a w konsekwencji z niepełnosprawnością tych osób. Według WHO w Europie otyłość dotyka ok. 30% chłopców i 20% dziewczynek w wieku od 6-9 lat. W celu rozpoznania otyłości u dzieci posługujemy się wskaźnikiem BMI, który jest odnoszony do siatek centylowych w zależności od płci i wieku. O nadwadze mówimy, gdy wskaźnik BMI znajduje się między 90-97 centylem, natomiast o otyłości, gdy ten wskaźnik jest powyżej 97% – zawsze w odniesieniu do płci i wieku dziecka.
Jakie błędy popełniamy, gdy próbujemy zwalczyć otyłość? Kiedy należy szukać pomocy u specjalistów?
lek. med. R.Sz.: Trzeba sobie jasno powiedzieć, że nie istnieje żadna dieta cud, po wprowadzeniu której będziemy szczupli i zdrowi. Leczenie choroby otyłościowej to zmiana stylu życia. Oprócz diety potrzebny jest odpowiedni wysiłek fizyczny, a w niektórych przypadkach również farmakologia, przynajmniej na początku terapii. Ze względu na to, że jest to choroba przewlekła „leczenie” jest – podobne jak w przypadku na przykład cukrzycy czy nadciśnienia – do końca życia. Do specjalisty należy się udać w sytuacji, kiedy po zmianie stylu życia i wprowadzeniu zdrowej diety nadal mamy podwyższone wartości glikemii, nieprawidłowy lipidogram lub nie widzimy efektu podjętych działań.
Co może Pan powiedzieć o profilaktyce otyłości, szczególnie wśród dzieci?
lek. med. R.Sz.: Szczególnie u dzieci należy zwrócić uwagę na to, czym je karmimy. Unikać jedzenia mocno przetworzonego, dieta powinna być urozmaicona, słodycze, chipsy nie powinny być nagrodą za jakieś osiągnięcia. Należy dbać o rozwój fizyczny, czyli dużo ruchu jak najmniej czasu przy nośnikach elektronicznych. Nie karmimy dzieci przy oglądaniu bajek, filmów. Posiłek to nie nagroda.
Jak obecnie wygląda leczenie otyłości?
lek. med. R.Sz.: W leczeniu otyłości najważniejsza jest zmiana stylu życia, nie tylko dziecka, ale wszystkich domowników, w tym nawet dziadków, u których dziecko spędza dużo czasu, gdzie jest karmione. Odpowiednio zbilansowana dieta, odpowiedni wysiłek fizyczny oraz opieka psychologiczna dają dobre efekty. U niektórych dzieci powyżej 12 r.ż. z otyłością olbrzymią rozważa się włączenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego, a nawet operacji bariatrycznej.
Jeśli Twoje dziecko ma nadwagę lub otyłość, konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków, by w przyszłości nie musiało się ono zmagać ze skutkami zwiększonej masy ciała, takimi jak: wada postawy, bóle kończyn, kręgosłupa, cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze czy choroby nowotworowe. Aby podjąć leczenie w naszej Placówce, musisz posiadać skierowanie na Oddział, a następnie zadzwonić pod nr 32 344 08 28, by ustalić dogodny termin wizyty.
- Data publikacji2024-11-29
