4 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Rakiem. Święto zostało ustanowione w 2000 r. w Paryżu podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem. Celem dnia jest zwrócenie uwagi na profilaktykę i leczenie chorób nowotworowych. Nowotwory stanowią drugą przyczynę zgonów na świecie, zaraz po chorobach układu krążenia. Zapobieganie jest najprostszym i najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia zachorowań na raka. Wczesne wykrycie zwiększa szansę na wyleczenie.
W profilaktyce nowotworów warto uwzględnić dwanaście cennych wskazówek zawartych w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem:
1. Nie pal
Dym tytoniowy jest jednym z najsilniejszych czynników rakotwórczych. W jednym papierosie znajduje się około 7000 substancji chemicznych, z czego aż ponad 70 jest silnie rakotwórczych. Palenie tytoniu jest główną przyczyną zgonów nowotworowych. Według badań Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) z 2019 r. około ¼ dorosłych Polaków pali papierosy.
2. Stwórz środowisko wolne od dymu tytoniowego
Ogranicz bierne palenie, czyli wdychanie dymu tytoniowego z otoczenia – z papierosa palonego przez inną osobę i wydychanego przez nią dymu. Może to być również dym z tlącego się papierosa.
3. Utrzymuj prawidłową wagę ciała
Otyłość to drugi po paleniu tytoniu najważniejszy czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Otyłość przyczynia się również do innych chorób, m.in. układu krążenia.
4.Bądź aktywny fizycznie
Aktywność fizyczna jest udowodnionym czynnikiem protekcyjnym, czyli chroniącym nas przed nowotworami – np. rakiem jelita grubego, rakiem piersi i wieloma innymi. Kodeks zaleca, aby każdego dnia poświęcić 60 minut na ruch o średniej intensywności lub alternatywnie 30 minut na ruch o wysokiej intensywności.
5. Przestrzegaj zasad zdrowego odżywiania
Spożywaj żywność nieprzetworzoną i ogranicz spożycie mięsa – zwłaszcza czerwonego. Niepokój budzi rosnące spożycie cukru w Polsce, co przekłada się także na zwiększone ryzyko nadwagi i otyłości – zwróć uwagę na ilość spożywanego cukru.
6. Ogranicz spożycie alkoholu
Nawet najmniejsza ilość alkoholu ma potencjał rakotwórczy. Maksymalnie ogranicz spożycie alkoholu lub zostań abstynentem. Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, a jego równoczesne spożycie z paleniem papierosów ogromnie zwiększa ryzyko m.in. nowotworów głowy i szyi (np. rak języka, rak gardła).
7. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne
Okres letni zachęca nas do korzystania z kąpieli słonecznych – należy jednak pamiętać, że promieniowanie ultrafioletowe (UV) emitowane przez słońce jest czynnikiem rakotwórczym. Chroń się przed nim np. przez unikanie ekspozycji na słońce w godzinach 10:00–16:00 oraz stosowanie ochronnych kosmetyków i odzieży. Całkowicie zrezygnuj z korzystania z łóżek opalających, czyli tzw. solariów. Promieniowanie UV obniża także ogólną odporność naszego organizmu.
8. Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w pracy
Choroba nowotworowa może rozwinąć się w okresie od kilku do nawet kilkudziesięciu lat od momentu pierwszego kontaktu z czynnikiem rakotwórczym. Przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (przepisów bhp).
9. Chroń się przed promieniowaniem radonowym w domu
Radon to gaz szlachetny, bez zapachu i bez koloru, który ma działanie rakotwórcze na płuca. Dowiedz się, czy jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane jego działaniem. Podejmij działania zmniejszające jego poziom.
10. (dotyczy kobiet) Jeśli możesz – karm piersią i ogranicz stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ)
Karmienie piersią obniża ryzyko zachorowania kobiet m.in. na raka piersi i raka jajnika. Z kolei przedłużone stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), która łagodzi objawy menopauzy, może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi.
11. Zaszczep dzieci przeciwko HBV i HPV
Wirusowe lub bakteryjne czynniki infekcyjne są odpowiedzialne za 15–20% nowotworów złośliwych. Aby uniknąć zachorowania na raka wątroby i raka szyjki macicy, zaszczep swoje dzieci przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).
12. Korzystaj z badań przesiewowych
Stosuj prewencję wtórną – wykonuj badania przesiewowe w kierunku wczesnego wykrywania raka:
piersi – mammografia
szyjki macicy – cytologia
jelita grubego – kolonoskopia.
Źródło: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/europejski-kodeks-walki-z-rakiem
Ministerstwo Zdrowia pod hasłem „Planuję długie życie” realizuje w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030 kampanię informacyjno-edukacyjną, której celem jest przeciwdziałanie i ograniczenie zachorowalności na nowotwory, promocja zdrowego stylu życia oraz podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat profilaktyki przeciwnowotworowej. Zachęcamy do zapoznania się z materiałami edukacyjnymi, które dostępne są dla wszystkich na stronie https://planujedlugiezycie.pl/
- Data publikacji2023-02-03
