Promieniowanie UV, czy jest niebezpieczne?
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) stanowiące jedynie niewielką część promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi, odgrywa bardzo ważną rolę w wielu procesach biosfery i ma ogromny wpływ na zdrowie człowieka. Nadmierna ekspozycja na słońce może wywołać: • fotostarzenie się skóry Przedwczesne starzenie się skóry spowodowane wieloma procesami zachodzącymi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego, • rumień i nowotwory skóry Bezpośrednią reakcją skóry po ekspozycji na Słońce jest powstawanie rumienia. Natychmiastowe (wywołane przez promieniowanie UV-A) ciemnienie skóry u ludzi o ciemnej karnacji jest reakcją nietrwałą i zanika po kilku godzinach. Trwała barwnikowa reakcja (wywoływana głównie przez UV-B) jest widoczna po 2-3 dniach i utrzymuje się przez 2-3 miesiące. Przy dużych dawkach promieniowania UV i długotrwałej, jednorazowej ekspozycji na Słońce może dojść do ostrych oparzeń słonecznych. Do przewlekłych skutków działania promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka zalicza się nowotwory złośliwe skóry. Najistotniejszym czynnikiem ryzyka, sprzyjającym powstawaniu raka skóry, jest nadmierna ekspozycja na Słońce czy oparzenia słoneczne skóry, zwłaszcza w dzieciństwie i wczesnej młodości. Czynnikiem predysponującym do rozwoju raka skóry jest również fenotyp człowieka. Ludzie o jasnej karnacji skóry, niebieskich bądź zielonych oczach oraz jasnych włosach są bardziej narażeni na nowotwory skóry. Istnieją dwie główne grupy nowotworów złośliwych skóry: – nieczerniakowe raki skóry (stanowią około 10% wszystkich nowotworów złośliwych w Polsce) – czerniak złośliwy (stanowi około 2-5% nowotworów złośliwych skóry głowy oraz szyi i jest przyczyną około 75% zgonów w tej grupie nowotworów) • przebarwienia skóry Pojawiają się w przypadku nadmiernego przebywania na słońcu lub intensywnego, długotrwałego korzystania z solarium, • zaskórniki Promieniowanie UV ma wpływ na wzrost ilości pojawiających się zaskórników na skórze. • nadprodukcja wolnych rodników Wolne rodniki – czyli reaktywne formy tlenu, powodują utlenianie, drobne uszkodzenia i degenerację włókiem kolagenowych. Pogarszają stan skóry, przyspieszają jej starzenie. • immunosupresja Zwiększona ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do osłabienia układu odpornościowego. Udowodniono, że intensywne opalanie się prowadzi do reaktywacji wirusa opryszczki – Hermes Simplex Virus. Poziom osłabienia odporności organizmu przez promieniowanie UVB zależy od indywidualnych i genetycznych uwarunkowań, • fotodermatozy Nienowotworowe choroby skóry, wynikające z powstających w organizmie szkodliwych związków, aktywujących się pod wpływem promieni UV. • reakcje fotouczulające • choroby oczu Długotrwałe narażenie oczu na bezpośredni kontakt z promieniowaniem UV i brak ochrony przed nim może doprowadzić do poważnych zmian chorobowych oczu. Promieniowanie UV może być źródłem takich uszkodzeń narządu wzroku jak: zaćma korowa, świetlne zapalenie spojówki, zapalenie rogówki, skrzydlik, czerniak i inne. Dlatego tak ważna jest ochrona oczu za pomocą okularów przeciwsłonecznych, które wyposażone są w specjalne filtry. Na całym świecie rocznie ok. 12-15 mln. osób oślepło z powodu zaćmy, z czego 20% może być spowodowane działaniem promieniowania słonecznego, Z drugiej strony, promieniowanie UV jest odpowiedzialne za syntezę witaminy D3 w skórze człowieka, a jej niedobór może prowadzić do krzywicy u dzieci i młodzieży, rozmiękczenia kości i osteoporozy u dorosłych oraz zniekształcenia sylwetki. Rodzaje promieniowania ultrafioletowego: W zależności od długości fali, rozróżniamy 3 pasma spektralne UV: – promieniowanie UV-C (100-280 nm), całkowicie pochłaniane w górnych warstwach atmosfery przez cząsteczki tlenu i ozonu, – promieniowanie UV-B (280-315 nm), w większości pochłaniane w stratosferze przez cząsteczki ozonu i tylko niewielki procent dociera do powierzchni Ziemi. Stanowi ok. 5% promieniowania UV. Charakteryzuje się krótszą falą i większą energią, a tym samym jest znacznie bardziej niebezpieczne dla zdrowia. Najsilniej działa w godzinach 10:00-15:00, a w okresie letnim jego natężenie jest zdecydowanie wyższe. Można się przed nim częściowo ochronić, bowiem jest ono filtrowane przez chmury, szyby okienne czy samochodowe. Ten rodzaj promieniowania UV nie wnika głęboko w skórę, działa głównie na poziomie naskórka. Na skutki jego niekorzystnego działania nie trzeba długo czekać. Promieniowanie UVB odpowiedzialne jest za poparzenia skóry i wystąpienie rumienia posłonecznego. Ponadto powoduje zmniejszenie odpowiedzi immunologicznej organizmu, co może predysponować do wystąpienia zmian nowotworowych skóry oraz innych organów (może być jednym z powodów występowania np. zaćmy). – promieniowanie UV-A (315-400 nm), jest minimalnie pochłaniane przez ozon w stratosferze i w większości dociera do powierzchni Ziemi. Stanowi ok. 95% promieniowania UV – jest to promieniowanie o najdłuższej fali i mniejszej energii. Jego natężenie jest stałe przez cały dzień, niezależnie od czynników pogodowych i pory roku. Przenika przez chmury, szyby okienne czy samochodowe, jak również przenika do głębszych warstw skóry, aż do poziomu skóry właściwej. Nie wywołuje jednak rumienia, a efekty jego niekorzystnego działania są zauważalne dopiero po latach, ponieważ dawki promieniowania UVA kumulują się. Ten rodzaj promieniowania przyczynia się również do reakcji fotouczulających i jest główną przyczyną fotostarzenia się skóry. Dzieci i młodzież są szczególnie narażone na szkodliwy wpływ promieniowania UV. Nadmierna ekspozycja dzieci i młodzieży na słońce, szczególnie sztuczne, może przyczynić się do powstania raka skóry w późniejszym wieku. Mechanizmy dowodzące tej zależności nie są do końca jasne, ale pewne jest, że skóra jest bardziej podatna na szkodliwe skutki promieniowania UV w okresie rozwojowym. Narażenie na długotrwałą ekspozycję na promieniowanie UV (zarówno naturalne, jak i sztuczne – czyli korzystanie z solarium) w okresie dzieciństwa i dojrzewania, znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka i innych nowotworów skóry w późniejszym wieku, a w/w predyspozycja zwiększa się u osób narażonych na promieniowanie UV przed ukończeniem 18 roku życia. Zalecane środki chroniące przed nadmiernym promieniowaniem UV (wg WHO): • ogranicz czas przebywania w słońcu szczególnie koło południa, w godz. 10:00-14:00, • rób przerwy w opalaniu się, częściej przebywaj w cieniu, • noś ubrania ochronne, bawełniane, szczególnie chroń: oczy, twarz, szyję, • noś okulary przeciwsłoneczne wyposażone w specjalne filtry, • używaj kremów ochronnych o szerokim spektrum ochrony przeciwsłonecznej, • chroń niemowlęta i dzieci już od najmłodszych lat i ucz je wraz z wiekiem racjonalnego korzystania ze słońca. Przez wiele lat naukowcy wskazywali na źródło sztucznego światła imitującego światło słoneczne uznając je za „prawdopodobnie kancerogenne”. Najnowsze analizy przeprowadzone przez międzynarodowych ekspertów w dziedzinie nowotworów, wyraźnie stwierdzają, że korzystanie z solarium jest głównym czynnikiem kancerogennym. Wielokrotne korzystanie w ciągu roku z łóżek opalających przyczynia się do nasilenia procesów przedwczesnego starzenia się skóry oraz występowania nowotworów skóry, w tym czerniaka. Obecnie uznaje się, że promieniowanie UVA, którego dawki ulegają kumulacji, jest równie szkodliwe jak UVB (dlatego, że wiązka promieniowania jest znacznie dłuższa i dociera do głębszych warstw skóry). Niebezpieczne jest również uzależnienie ludzi młodych od korzystania z solariów, zwane tanoreksją. Nie zaleca się korzystania z solariów osobom: • z fenotypem
Jak dbać o odpowiednie nawodnienie i dlaczego jest to tak ważne?
Nasze ciało składa się w około 70 procentach z wody, którą szybko tracimy szczególnie latem. Jak zatem dbać o odpowiednie nawodnienie i dlaczego jest to tak ważne? Woda jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek naszego ciała. Nasz organizm bez wody potrafi przeżyć zaledwie kilka dni. Dlatego tak ważne jest jej regularne picie. Tracimy wodę, oddychając, pocąc się czy oddając mocz. Jej zawartość w naszym organizmie zmniejsza się także wraz z upływem lat. Ciało dzieci do 2 lat składa się w około 78 procentach z wody. U dorosłych woda stanowi 65 procent ciała. U osób starszych woda to już zaledwie 45 procent ciała. Ile wody pić dziennie? Przyjmuje się, że na jeden kilogram masy ciała, powinno się wypijać około 0,02 litra wody. Jednak zapotrzebowanie na wodę zależy tak naprawdę od wielu czynników. Zdrowy, dorosły człowiek powinien wypijać od 1,5 do 2 litrów wody – w zależności od płci, temperatury otoczenia i aktywności fizycznej. A w czasie intensywnego wysiłku i upałów nawet do 4–5 litrów na dobę. Jakie zalety ma picie wody? Picie wody ma mnóstwo atutów. A najważniejszym zadaniem wody jest zapobieganie odwodnieniu. Utrata wody powyżej 15 procent masy ciała może prowadzić do śmierci. Woda korzystnie wpływa także na naszą: Osoby starsze nie odczuwają pragnienia tak silnie, jak młodsze. Dlatego są szczególnie narażone na odwodnienie. Która woda lepsza – gazowana czy niegazowana? Woda gazowana i niegazowana nawadniają tak samo. Jeżeli dobrze się czujesz po wodzie gazowanej i nie ma u Ciebie przeciwwskazań do jej spożywania – to możesz ją pić. Jak pić więcej wody? Nasz organizm nie umie trzymać wody „na zapas”. Dlatego konieczne jest jej regularne picie, w małych porcjach – w ciągu całego dnia. Nawet wtedy, gdy nie czujemy pragnienia. Aby zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, przestrzegaj kilku zasad: Wypracuj nawyk picia wody również u swojego dziecka. Daj dobry przykład – pij wodę przy dziecku i pokaż, że to wasza codzienna rutyna.
Bąblowica – letnie zagrożenie
Jesz owoce leśne, grzyby bez ich dokładnego umycia? Uważaj, możesz zarazić się bąblowicą. Bąblowica jest chorobą, która przenosi się ze zwierząt na ludzi, a powodują ją larwy tasiemca bąblowcowego. Ludzie zarażają się latem, np. jedząc niemyte jagody zbierane w lesie. Do organizmu człowieka larwy tasiemca mogą dostać się poprzez: Przebieg choroby Choroba rozwija się latami i dlatego jest trudna do zdiagnozowania. Jej objawem jest cysta (torbiel) zawierająca larwy. Kiedy cysta rośnie, naciska na narządy i powoduje bóle oraz zmiany przypominające nowotwór. Nieleczona, może nawet prowadzić do śmieci. Chirurgiczne usunięcie cysty z otaczającą tkanką zapewnia całkowite wyleczenie. Ważne jednak, żeby cysta została usunięta, zanim pęknie i pasożyty się nie rozprzestrzenią. Cysty można wykryć podczas USG jamy brzusznej, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej czy zwykłego prześwietlenia. Objawy bąblowicy Objawy ściśle związane są z lokalizacją cysty, które umiejscawiają się najczęściej w: Chory odczuwa bóle, ucisk na narządy. Cysty w wątrobie mogą dać objawy żółtaczki, w płucach – powodować duszności i krwioplucie, w nerkach – krwiomocz, w mózgu – bóle głowy i zaburzenia psychoneurologiczne. Zapobieganie zarażeniu Żeby nie zachorować, należy:
Ruszył cykl spotkań terapeutycznych dla dzieci i młodzieży
W Poradni Psychologicznej dla Dzieci rozpoczął się program terapii zaburzeń emocjonalnych dla dzieci i młodzieży, oparty na transdiagnostycznym modelu terapii prof. Davida Barlowa. Zajęcia prowadzone są przez doświadczonych terapeutów Poznawczo-Behawioralnych (CBT), specjalizujących się w pracy z młodymi pacjentami. W ramach 12 spotkań terapeutycznych uczestnicy uczą się m.in.: rozpoznawania i nazywania własnych emocji, świadomego odczytywania sygnałów z ciała, elastycznego myślenia w sytuacjach trudnych, reagowania na emocje poprzez bezpieczne eksperymenty behawioralne, oswajania emocji poprzez ekspozycję w kontrolowanych warunkach. Program ma na celu wzmocnienie odporności psychicznej, poprawę regulacji emocjonalnej i wspieranie zdrowego rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży. Zajęcia już trwają – dziękujemy wszystkim uczestnikom za zaangażowanie! Rejestracja telefoniczna do Poradni Psychologicznej dla dzieci: 32 344 08 23 / 518 756 381
Endoprotezoplastyka – wymiana stawu biodrowego
Endoprotezoplastyka, czyli wymiana stawu biodrowego jest skuteczną metodą leczenia przewlekłego bólu i powrotu do sprawności fizycznej Choroby stawu biodrowego wiążą się z przewlekłym bólem i ograniczeniami ruchu. Ograniczają regularną aktywność fizyczną, a nawet chodzenie, wstawanie, schylanie się. Endoprotezoplastyka (wymiana) stawu biodrowego polega na: Jest to jedna z najczęściej wykonywanych operacji ortopedycznych na świecie. O skierowaniu na operację decydujecie razem z lekarzem ortopedą, który oceni stan Twojego zdrowia. Nowoczesne endoprotezy stawu biodrowego służą nawet 25-30 lat, a ponad 95% z nich wytrzymuje dłużej niż 10 lat. Zawdzięczamy to postępowi w technologii bioinżynierii. Lepsze materiały i konstrukcja endoprotez umożliwiają większy zakres ruchu przy zachowanej stabilności i bardzo niskim zużyciu materiałów. Dla kogo endoproteza stawu biodrowego? Możesz rozważać operację i poradzić się lekarza, jeśli: Operacja zmieni Twoje życie Po endoprotezoplastyce: Pacjenci zwykle zaczynają chodzić z pomocą kul następnego dnia po operacji, a pełna aktywność wraca w ciągu 3-5 miesięcy. Wyraźne efekty zauważysz po kilku tygodniach od operacji. Ważne jest szybkie rozpoczęcie regularnej rehabilitacji i wzmacnianie ćwiczeniami struktur mięśniowych obręczy biodrowej. Nowoczesna endoprotezoplastyka oraz wdrożenie prawidłowej rehabilitacji umożliwiają szybki powrót do normalnego życia. Dlaczego warto podjąć leczenie Oprócz uporczywego bólu i ograniczeń w ruchu, choroby stawu biodrowego mogą powodować liczne powikłania. Przewlekłe, nieodpowiednio leczone uszkodzenie stawu biodrowego niesie ryzyko: Jeśli podejmiesz decyzję o operacji Po podjęciu decyzji o operacji lekarz ortopeda wystawi Ci skierowanie do szpitala. Możesz wybrać dowolny szpital z oddziałem ortopedycznym, w którym wykonywane są operacje endoprotezoplastyki stawu biodrowego. Poszukaj placówki w wyszukiwarce NFZ: Informator o terminach leczenia. Wpisz nazwę świadczenia: endoprotezoplastyka stawu biodrowego. Lekarz operator wybierze najlepszą opcję dla Ciebie i zdecyduje o: Endoprotezoplastyka stawu biodrowego dzieli się na: Gdy będziesz po operacji Bezpośrednio po operacji potrzebujesz: Jak przygotować mieszkanie do funkcjonowania po zabiegu Najlepiej jest przygotować odpowiednio dom przed zabiegiem i zaadaptować go na Twój powrót. Najważniejsze jest Twoje bezpieczeństwo. Dlatego powinny być zapewnione: Trzeba też: Możliwe powikłania Każdy zabieg niesie jakieś elementy ryzyka. Po endoprotezoplastyce może dojść do:
27 czerwca – Światowy Dzień Walki z Cukrzycą
Dziś Światowy Dzień Walki z Cukrzycą. Czym jest cukrzyca, co zrobić, by zachować dobrą kondycję oraz do czego może prowadzić nieleczona choroba – o tym Ordynatorka Oddziału Chorób Wewnętrznych, lek. med. Ewę Heince. Dlaczego cukrzyca stanowi wielkie zagrożenie dla organizmu? lek. med. Ewę Heince: Cukrzyca jest chorobą metaboliczną o złożonej etiologii, która charakteryzuje się stanem przewlekłego podwyższonego poziomu cukru we krwi. Najczęściej, bo w ok. 90% przypadków, spotykamy się z cukrzycą typu 2., która powstaje w wyniku nieprawidłowego działania insuliny lub zaburzenia wydzielania insuliny. Ten typ cukrzycy najczęściej przebiega bezobjawowo i wykrywany jest zupełnie przypadkowo. Jakie objawy, oprócz podwyższonego poziomu glukozy, powinny skłonić nas do udania się do lekarza? lek. med. Ewę Heince: Najczęstszymi objawami są częste oddawanie moczu, wzmożone pragnienie, suchość w ustach, osłabienie, łatwa męczliwość, drażliwość, trudności w koncentracji, czasem spadek masy ciała. Cukrzyca typu 1. z reguły objawia się nagle, burzliwie i często przebiega z objawami kwasicy ketonowej. Jest wynikiem procesu autoimmunologicznego, który atakuje i niszczy komórki trzustki. Odmiennym zagadnieniem jest cukrzyca ciążowa oraz cukrzyca typu 3. związana z pobieraniem leków lub innymi schorzeniami wywołującymi hiperglikemię. Jakie badania profilaktyczne należy wykonać? lek. med. Ewę Heince.: Badania przesiewowe należy wykonywać, jeśli zauważymy wymienione wyżej objawy lub najlepiej rutynowo raz w roku. U Lekarza Rodzinnego trzeba poprosić o badanie glukozy na czczo, a w razie wątpliwości o badanie hemoglobiny glikowanej lub krzywej obciążenia glukozą, popularnie zwaną krzywą cukrową. Jakie są formy leczenia? lek. med. Ewę Heince: Podstawą leczenia cukrzycy jest zmiana stylu życia, czyli stopniowa redukcja wagi, osiągana przez zastosowanie diety z ograniczeniem węglowodanów prostych i tłuszczów zwierzęcych oraz komponowanie posiłków składających się z produktów o niskim IG. Całkowicie trzeba wyeliminować białe pieczywo oraz słodycze. Natomiast w diecie powinny znaleźć się produkty zbożowe pełnoziarniste, kasza, ryż brązowy. Korzystamy oczywiście z chudego nabiału. Wypijamy ok. 1,5-2 l wody dziennie. Uważamy na owoce, szczególnie te, które zawierają spore ilości cukru, na przykład banany, gruszki, winogrona. Równie ważnym elementem leczenia jest regularna aktywność fizyczna dostosowana do wieku i możliwości Pacjenta. Najlepszą formą wysiłku jest wysiłek aerobowy, czyli tlenowy, inaczej zwany wytrzymałościowym. Wówczas najlepiej spala się poziom glukozy. Osoby z cukrzycą mogą spacerować, pływać, tańczyć, jeździć na rowerze, uprawiać nordic walking, wykonywać ćwiczenia aerobowe, rozciągające, a wszystko to przez co najmniej 30 minut dziennie. Kolejnym etapem leczenia są farmakoterapia, która ma charakter indywidualny, dostosowany do każdego Pacjenta, oraz systemy monitorowania glikemii – od glukometrów do systemów CGM. Do czego prowadzi nieleczona cukrzyca? lek. med. Ewę Heince: Nieleczona cukrzyca, czy też źle leczona cukrzyca, nieuchronnie prowadzi do powikłań. Do najgroźniejszych zalicza się zespół stopy cukrzycowej, neuropatię cukrzycową, choroby sercowo-naczyniowe, retinopatię cukrzycową, cukrzycową chorobę nerek, zmiany skórne, stawowe, zaburzenia psychiczne, psychologiczne. O czym powinien pamiętać zdiagnozowany Pacjent, by zachować dobre samopoczucie? lek. med. Ewę Heince: Mimo że cukrzyca to choroba cywilizacyjna XXI wieku, to przez zmianę nawyków żywieniowych, zwiększenie aktywności ruchowej, odpowiednio dobrane leki oraz monitorowanie poziomów glikemii można wydłużyć życie z cukrzycą, żyć bez powikłań i cieszyć się pełnią życia.
Użądlenia, ukąszenia i ukłucia owadów
Jak zareagować, gdy zbliża się do Ciebie osa, pszczoła lub szerszeń? Co zrobić, gdy dojdzie do użądlenia? Zwykle użądlenie jest niegroźne i powoduje jedynie zaczerwienienie, ból lub pieczenie. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Na jakie owady trzeba uważać Osy i szerszenieTe owady mają żądło bez haczyków. Nie giną po ataku i mogą użądlić kilkukrotnie. Szerszenie zwykle unikają ludzi, chociaż potrafią też użądlić nieatakowane. Osy nie są agresywne, ale bywają ciekawskie i lubią podlatywać blisko ludzi. Zdarzają się sytuacje, w których osy i szerszenie są groźne. Atakują, kiedy poczują zagrożenie, np. z powodu gwałtownego ruchu. Jeżeli znajdziesz się za blisko gniazda, możesz zostać wyśledzony przez jego strażników i zaatakowany. Pszczoły i trzmieleDuże haczyki na żądle nie pozwalają pszczole wyciągnąć go z ciała człowieka – odlatując, rozrywa swój odwłok i ginie. Po użądleniu natychmiast wyjmij żądło, zdezynfekuj ranę i przykładaj okłady z kwaśnej wody. Pamiętaj, że pszczoły nie atakują bez powodu. Nie wyskubuj żądła pszczoły palcami ani nie naciskaj go, bo wtedy jeszcze więcej jadu owada dostanie się do Twojego ciała. Długie, ostre żądło trzmiela nie ma ząbków na szczecinie – owad może wyciągnąć je z rany, nie uszkadzając odwłoka. Trzmiele są owadami łagodnymi, atakują tylko w obronie, a ich jad jest mniej toksyczny od jadu pszczoły. Komary i meszkiUkłucia trąbką komara nie są niebezpieczne dla zdrowia. Zwykle powodują jedynie podrażnienie i swędzenie, chociaż coraz częściej pojawiają się silniejsze reakcje alergiczne. Ludzi atakują komarzyce, które potrzebują krwi i zawartych w niej składników do złożenia jaj. Niektóre gatunki komarów przenoszą niebezpieczne choroby, jednak nie występują one w Polsce. Przed atakami ze strony komarów możesz się chronić, stosując różne środki odstraszające dostępne w sklepach. Dla ludzi groźne są samice meszek. Ich ukąszenia mogą powodować silne obrzęki, zaczerwienienia i wysoką gorączkę. Meszki wydzielają silnie toksyczną ślinę. Ich aparat gębowy jest przystosowany do rozcinania skóry i zakotwiczania się w niej przy pomocy haczykowatych włosków na szczękach. Z tak powstałej ranki samice wysysają sączącą się krew. Atakują chmarami, wciskają się wszędzie – do uszu, nosa, wpadają pod powieki i do gardła. Ich ugryzienie może powodować – częściej niż w przypadku komarów – obrzęki, zaczerwienienia i wysoką gorączkę. Jak zachować się przy kontakcie z owadem Przestrzegaj kilku zasad: Jak postępować po użądleniu Na ogół kiedy użądli nas owad, pomoc medyczna nie jest potrzebna. Możesz jednak zastosować środki redukujące objawy, zwłaszcza w przypadku użądlenia w miejscu wrażliwym, np. okolicach oczu. Natomiast jeżeli użądlenie nastąpiło w jamie ustnej lub gardłowej, co zdarza się niezwykle rzadko, trzeba przewieźć poszkodowanego do szpitala. Mogą bowiem zostać zablokowane drogi oddechowe. Pierwsza pomoc w przypadku użądlenia: Dodatkowo możesz: Sytuacje ekstremalne: Osobom uczulonym na jad lub silnie pożądlonym szybko zapewnij pomoc lekarską. Jak postępować przy reakcji alergicznej Rozróżnia się 4 stopnie nasilenia reakcji alergicznych. Nie wszystkie objawy muszą występować zawsze: Jeśli pojawi się podwyższona temperatura ciała lub reakcji 1. stopnia, skontaktuj się z lekarzem domowym. Może on zdecydować, by przez jakiś czas obserwować rozwój objawów. Zalecana jest obserwacja w szpitalu, ponieważ objawy mogą się po pewnym czasie nasilić. Jeśli wystąpią wymioty, a bezwzględnie gdy zaobserwujesz objawy charakterystyczne dla stopni 3. i 4., konieczne jest natychmiastowe przewiezienie poszkodowanego do szpitala. Reakcja alergiczna może wystąpić natychmiast po użądleniu lub po upływie minut czy nawet godzin od chwili użądlenia (do 24 godzin). Stanowi duże zagrożenie. Osoby, które miały wcześniej kontakt z jadem owadów, mają 60 proc. szans, że kolejne użądlenie doprowadzi do podobnego lub nawet cięższego stanu. Poza silną reakcją alergiczną (stopień 4) może również pojawić się hiperwentylacja, spowodowana lękiem po ukąszeniu owada. Reakcja ta może prowadzić do utraty przytomności. Również w takim wypadku natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe. Jak unikać użądlenia Żeby zapobiec użądleniu, unikaj kontaktu z owadami: Pot i dwutlenek węgla przyciągają żądlące owady, więc przy gimnastyce lub innej aktywności ruchowej na świeżym powietrzu istnieje największe niebezpieczeństwo użądlenia. Jeśli zauważysz gniazdo lub rój owadów: Jak zapobiegać zakładaniu kolonii Aby zniechęcić osy do zakładania kolonii, wiosną przeglądaj szopy, altanki, poddasza budynków mieszkalnych i usuwaj z nich zauważone zaczątki gniazd. Wszystkie otwory w budynku, którymi osy mogą przedostać się do środka (także otwierane okna), zabezpiecz siatkami o trzymilimetrowych oczkach. Nie lekceważ pojedynczych osobników (zwłaszcza szerszeni) szukających miejsca na gniazdo – trzeba je zniszczyć, zanim założą kolonię. źródło: pacjent.gov.pl
Wada wzroku u dziecka. Kiedy reagować?
O objawach wad wzroku u dziecka i o krokach, które należy podjąć opowiada Elżbieta Trochimowicz, ortoptyska w Poradni Okulistycznej przy Szpitalu Miejskim w Rudzie Śląskiej. Poradnia Okulistyczna dla dzieci funkcjonuje na bazie kontraktu z ŚOW NFZ w Katowicach. Przyjmowane są dzieci i młodzież do ukończenia 18 roku życia na podstawie skierowania lekarza POZ oraz ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. W ramach poradni wykonywane są również badania odpłatnie. Zakres świadczonych usług
Światowy Dzień Chorych na Osteoporozę
Osteoporoza trzy razy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Może rozwijać się przez wiele lat, nie dając żadnych objawów. Na rozwój tej choroby wpływają różne czynniki. Wiele z nich możesz wyeliminować Osteoporoza to choroba, podczas której dochodzi do zmniejszenia gęstości mineralnej kości oraz zaburzeń ich struktury i jakości. Prowadzi to do ich kruchości i zwiększonego ryzyka złamań. Proces ten jest nieodwracalny i postępuje z wiekiem. Początkowo choroba nie daje objawów – utrata tkanki kostnej nie boli. Dlatego osteoporoza bywa nazywana cichym złodziejem kości. Z czasem dochodzi do osteoporotycznych złamań kości, które mogą wystąpić nawet przy niewielkim urazie, a w niektórych przypadkach – samoistnie, na skutek przeciążenia osłabionej kości. Najczęściej złamaniom ulegają: bliższy koniec kości udowej kręgosłup kość promieniowa bliższy koniec kości ramiennej. Kto najczęściej choruje Chociaż osteoporoza może dotyczyć kobiet i mężczyzn w każdym wieku, to jednak największe ryzyko zachorowania występuje u kobiet po menopauzie. Osteoporoza najczęściej dotyka osoby starsze, po 65. roku życia. Ważne! Zdarza się, że na osteoporozę chorują osoby młodsze. Zwłaszcza, jeśli ich dieta jest uboga w wapń lub mają problemy hormonalne. Przez lata choroba może przebiegać bezobjawowo, a nagle pojawiają się dolegliwości, głównie ból kończyn po dłuższym wysiłku fizycznym lub ich obciążaniu, a ostatecznie także złamania, i to nawet na skutek małych urazów. Kiedy wzrasta ryzyko zachorowania To, jak szybko postępuje osteoporoza, uzależnione jest od wielu czynników, m.in. od Twojego stylu życia i rodzaju leczenia, a także od etapu rozpoznania choroby. Na wystąpienie i rozwój osteoporozy mają wpływ czynniki takie jak: zmniejszenie produkcji hormonów płciowych, zwłaszcza estrogenów, które kontrolują odbudowę kości niedobór witaminy D, która sprzyja m.in. utrzymaniu prawidłowej gęstości mineralnej kości zbyt mała ilość wapnia w diecie nadmierne stosowanie soli, która przyspiesza utratę wapnia nadużywanie alkoholu i palenie papierosów nadmierne odchudzanie lub otyłość brak aktywności fizycznej lub długotrwałe unieruchomienie leczenie kortykosteroidami w dużych dawkach przez co najmniej trzy kolejne miesiące, np. w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów niektóre uwarunkowania endokrynologiczne: zwiększone wydzielanie przytarczyc, które biorą udział w regulacji metabolizmu wapnia i fosforu nadczynność tarczycy obciążenie genetyczne (osoby z osteoporozą w rodzinie). Jak się rozwija osteoporoza Osteoporoza jest chorobą postępującą. Przechodzi przez trzy etapy określone przez WHO: Etap 1: wczesne stadium osteoporozy. Gęstość mineralna kości spada. Nie ma widocznych objawów. Etap 2: osteoporoza bez złamań. Masa kostna staje się coraz bardziej krucha. Etap 3: poważna osteoporoza. Na tym etapie zwykle pojawiają się złamania. Zwróć uwagę na te objawy W początkowym stadium możesz nie zauważyć objawów osteoporozy. Z czasem jednak zaobserwujesz zmiany w postawie, zaczynasz stopniowo tracić wzrost, a także możesz mieć problemy ze sprawnym poruszaniem się. Sylwetka staje się przygarbiona (tzw. „wdowi garb”), nadmiernie pochylona do przodu. Ma to m.in. związek ze złamaniami w obrębie kręgów. Wówczas pojawiają się już dolegliwości bólowe. Czasem trudno określić, kiedy doszło do kolejnego złamania, ponieważ prowadzą do nich nawet gwałtowne ruchy bądź uderzenia o niewielkim nasileniu. Jakie badania może Ci zlecić lekarz? Kiedy lekarz podejrzewa u Ciebie osteoporozę, może zlecić badania laboratoryjne, takie jak analiza krwi i moczu. Badania te pozwolą wykluczyć inne choroby, które mogą być przyczyną osteoporozy, a także określić metabolizm kości. Lekarz specjalista może skierować Cię także na dodatkowe badania, takie jak sprawdzenie stężenia witaminy D. Obiektywną metodą sprawdzenia gęstości mineralnej kości są nieinwazyjne badania densytometryczne, czyli pomiar gęstości mineralnej kości. Do badania nie trzeba się przygotowywać, jest bezbolesne, trwa kilka minut. Badanie pozwala stwierdzić, czy nastąpiło tylko obniżenie masy kostnej, tzw. osteopenia, czy też już występuje osteoporoza. Czy osteoporozę można wyleczyć? Osteoporoza jest chorobą, której niestety nie możemy całkowicie wyleczyć. Wdrożone leczenie trzeba stosować, z ewentualnymi modyfikacjami, do końca życia. Kobiety mogą otrzymać leczenie hormonalne, ponieważ estrogen chroni przed zmniejszaniem się masy kostnej. By spowolnić rozwój osteoporozy, oprócz przyjmowanych leków, bardzo ważna jest zmiana stylu życia. Pamiętaj! W zapobieganiu osteoporozie niezwykle ważna jest aktywność fizyczna. Mocne mięśnie stabilizują postawę ciała i eliminują ryzyko upadku. Może to pomóc uniknąć złamań osteoporotycznych. Niezbędna w walce z osteoporozą jest dieta. Zalecenia dietetyczne przy osteoporozie:
Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty – 23 czerwca
Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty przypada w Dniu Ojca, ponieważ schorzenie jest jednym z najczęstszych nowotworów u mężczyzn. Celem tego wydarzenia jest uświadomienie Panom jak ważne jest dbanie o własne zdrowie i poddawanie się badaniom profilaktycznym. Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty został ustanowiony w 2011 roku przez Fundację „Wygrajmy Zdrowie” im. Prof. Grzegorza Madeja. W 2021 r. w Polsce na nowotwór gruczołu krokowego zmarło ponad 1,5 tys. mężczyzn. ✅ W wielu przypadkach rak prostaty diagnozowany jest we wczesnym stadium rozwoju choroby. ✅ Do czynników ryzyka zachorowania na ten nowotwór zalicza się między innymi obciążenie genetyczne, podeszły wiek czy uwarunkowania hormonalne. ✅ Rak prostaty najczęściej daje przerzuty do kości, stąd bóle kości, podatność na złamania czy niedokrwistość także mogą być wskazaniem do wizyty u urologa. ✅ Do profilaktyki należą przede wszystkim regularne wizyty u urologa. Mężczyźni po 40 r.ż. powinni badać prostatę co najmniej raz do roku. ✅ Osoby genetycznie obciążone ryzykiem wystąpienia raka prostaty powinny sprawdzić poziom swoistego antygenu sterczowego (PSA). Jego stężenie może być, ale nie musi, wskazaniem dla nowotworu – podwyższone wyniki tego markera mogą występować także w przypadku zapalenia nadnercza. Czym jest rak prostaty? Nowotwór złośliwy gruczołu krokowego występują najczęściej u mężczyzn po 50 roku życia. Wykrycie choroby w początkowej fazie rozwoju zwiększa szanse na jego całkowite wyleczenie. W ramach profilaktyki każdy mężczyzna po ukończeniu 50 roku życia powinien raz w roku poddać się kontroli lekarskiej u urologa. W przypadku osób, których bliscy chorowali na raka prostaty, działania profilaktyczne należy podjąć już po 40 roku życia. Badania na oznaczenie PSA może zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (rodzinny). Jest ono wykonywane na podstawie laboratoryjnej oceny próbki krwi. Objawy choroby Rak prostaty na ogół nie wywołuje charakterystycznych objawów, tym bardziej, że może współwystępować z łagodnym przerostem gruczołu, który odpowiada za dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych, do których należą: Jak przebiega badanie gruczołu krokowego? Wykrycie choroby w początkowej fazie rozwoju zwiększa szanse na jej całkowite wyleczenie. Dlatego każdy mężczyzna, który skończył 50 lat powinien raz w roku poddać się kontroli lekarskiej u urologa – to skuteczna profilaktyka raka prostaty. Osoby, których bliscy chorowali na raka prostaty, powinny zadbać o profilaktykę jeszcze wcześniej, bo już po 40 roku życia. Dzięki wnikliwemu badaniu m.in. badaniu per rectum (czyli badaniu palpacyjnym gruczołu przez odbytnicę) oraz oznaczeniu swoistego antygenu sterczowego (PSA) we krwi udaje się zdiagnozować wiele przypadków zanim wystąpią objawy choroby nowotworowej. W razie potrzeby diagnostykę uzupełnia się badaniem rezonansu magnetycznego prostaty, zaś kolejnym krokiem powinna być biopsja gruczołu krokowego.
